Kiedy już ropa naftowa trafia do rafinerii, poddawana jest licznym procesom chemicznym, by jednym z jej produktów końcowych została benzyna. Ta następnie transportowana jest na stacje paliw i ostatecznie do naszych samochodów. Jak wygląda taki proces?
Przetwórstwem ropy naftowej zajmuje się przemysł rafineryjny, który przerabia ją w rafineriach.
Od czego się zaczęło w Polsce?
Pierwsza polska kopalnia ropy powstała w 1854 z inicjatywy Ignacego Łukasiewicza w Bóbrce koło Krosna. Zaledwie dwa lata później w Ulaszowicach koło Jasła (obecnie są to już tereny miasta Jasło) powstał pierwszy polski zakład destylacji ropy naftowej. Natomiast jedna z najstarszych rafinerii na świecie znajduje się w Gorlicach (powstała w 1884 roku!).
Jak to działa?
Ropa w rafinerii jest magazynowana w ogromnych zbiornikach, z których potem trafia do instalacji przetwórczych. Aby wyodrębnić jej poszczególne składniki (np. interesującą nas benzynę) stosuje się destylację frakcyjną. Przeprowadza się ją w wysokiej wieży zwanej kolumną rektyfikacyjną, gdzie ropa jest podgrzewana do bardzo wysokich temperatur. W miarę oziębiania się jej opary wracają do stanu płynnego, rozdzielając się na poszczególne produkty.
W produkcji benzyny funkcjonują dwa bardzo ważne pojęcia: kraking i reforming. Kraking to kontrolowany rozkład długich węglowodorów na związki o krótszych łańcuchach węglowych, takich jakie występują w benzynie i oleju napędowym. Kraking może być inicjowany termicznie, katalitycznie lub radiacyjnie (z użyciem promieniowania jonizującego). Reforming to proces stosowany w celu otrzymania paliw o wysokiej liczbie oktanowej.
Warto dodać, że z ropy powstaje nie tylko benzyna, ale także nafta, oleje, parafina, smary, asfalt i inne materiały syntetyczne.
Transport na stację
Paliwo wyrusza w drogę na stacje benzynową w cysternach, których maksymalna pojemność to 50 tysięcy litrów. Dodatkowo, cysterny te mogą mieć osobne części – na benzynę, alkohol oraz na ropę do silników diesla. Opróżnienie takiej cysterny trwa zazwyczaj około… 15 minut!
Podczas przelewania benzyny należy zachować środki ostrożności ze względu na łatwopalne opary. Opowiednie uziemienie to podstawa. Najczęściej wystarczy miedziany lub żelazny przewód przymocowany do podwozia. Również rury do przelewania paliwa wykonane są z materiałów niewchodzących w reakcje chemiczne z paliwem.
Zbiorniki i dystrybutory
Czy wyobrażacie sobie, że do 1916 roku dystrybutory nie pokazywały ilości wlewanego do baku paliwa? Z ża i samochody nie miały takich wskaźników, kierowcy byli zmuszeni całkowicie zaufać sprzedawcom. Dopiero właśnie w 1916 roku Jack Flockenstain stworzył przezroczystą miarkę ilości wlewanego paliwa i rozpoczął produkcję własnych pomp właśnie z takimi miarkami. Pompy o okrągłej, przypominającej zegar tarczy pojawiły się w 1925 roku, ale nadal wskazywały one jedynie miarę wlanego do baku paliwa. Pompy pokazujące zarówno ilość jak j cenę benzyny, zostały wynalezione dopiero 1934 roku.
Ale wracając do współczesności – obecnie zbiorniki gromadzące paliwo na stacjach benzynowych najczęściej wykonane są ze stali węglowej i zazwyczaj mają pojemność ok. 30 tysięcy litrów. W ich wnętrzu montuje się czujniki monitorujące ilość paliwa w zbiorniku, jego temperaturę i sprzedaną ilość. Dopiero ze zbiornika, za pomocą specjalnych pomp znajdujących się pod ziemią, paliwo trafia do dystrybutora.
A z niego już do baku naszych samochodów.
